FILM-BESPREKINGEN ter inspiratie
van Rob Heiligers voor Bewustzijn Magazine Online
www.bewustzijnonline.nl , schrijf je in en ontvang 'm maandelijks gratis.
Om met de laatste te beginnen kan het haast niet anders dan dat Frances McDormand de Oscar voor vrouwelijke hoofdrol ontvangt (ze kreeg ook al een Golden Globe en BAFTA trouwens, dus de gok is niet groot). Zó verfijnd weet ze het woedend verdriet en de fanatieke wraakgevoelens van Mildred Hayes te belichamen dat het voortdurend invoelbaar is hoe zij nog steeds rouwt en worstelt met het leed rond haar vermoorde dochter. Tegelijk blijft het ook geestig luchtig, dus dan krijg je zoiets als een tragi-komedie en een komi-tragedie in één? Hartverscheurend lachwekkend!
Op drie enorme reclameborden laat ze teksten plaatsen die stellen dat er iets gruwelijks gebeurd is, en waarom heeft de sheriff het nog steeds niet opgelost? Inderdaad hangt er een Westernsfeertje in deze film, maar dan in een hedendaags USA-stadje met een vrouw in de hoofdrol. Woody Harrelson als Chief Willoughby geeft prachtig gestalte aan de onmacht van de politie rond het moordonderzoek. Een fenomenale bijrol (gaat vast ook Oscar winnen) is er voor Sam Rockwell als agent Dixon, een wat dommige lomperik die voortdurend voor verrassende wendingen in het verhaal zorgt.
Regisseur Martin McDonagh (befaamd schrijver van vele ‘Ierse toneelstukken’ (zoals ‘The Leenane Trilogy’, gespeeld door grote en kleine gezelschappen overal ter wereld, ook in NL) weet met zijn scenario (Oscar?) op uiterst treffende wijze het verdriet van de moeder tot ontroerend verhaal te verbeelden, en alle andere rollen in dienst daarvan vlees en bloed te geven. Ondersteund door een effectief fraaie soundtrack ook. Dat worden vele prijzen dus voor de Billboards!
Wonderlijk hoe je gaat geloven in dit sprookjesachtige verhaal en hoe je meeleeft met een ongelukkig watermonster. Schitterend hoe Hawkins haar rol als opbloeiende Elisa weet in te kleuren. Niet voor niets is ook zij genomineerd voor een Oscar.
Regisseur del Toro zou die ook wel eens kunnen gaan winnen (of toch McDonagh?) met deze volstrekt unieke film. Verwonderd blijf je na afloop als kijker achter, en gaat het licht in de zaal weer aan. O ja, we zaten even helemaal in een andere wereld. Een prachtige belevenis!
SONG TO SONG - Terence Malick
Terence Malick is een unieke filmmaker. Bekend van vooral The Tree of Life uit 2011 (Gouden Palm Cannes), een sterk autobiografisch, prachtig meanderend familieportret van een ‘unhappy family’. Alles mag meedoen bij Malick, van zeer persoonlijke aspecten tot het ontstaan van het universum, zijn spectrum is zo breed mogelijk. Gevoel leggen in beelden is zijn specialiteit. Verhaallijnen en plots doen er veel minder toe dan poëtische beeldmomenten. Je zou hem meer een lyrisch dichter dan een romanschrijver kunnen noemen?
De mensen zijn allemaal in de ban van elkaar, in een broeierige, seksueel geladen sfeer. Slachtoffers vallen er ook want onze impresario is een veelvraat. Hopeloze moeders en melancholieke lovers komen voorbij. Er is gedurfd ‘gerafeld’ spel van topacteurs als Ryan Gosling, Michael Fassbender, Rooney Mara, Cate Blanchett en Natalie Portman, plus kort zien we ook rocksterrren als Iggy Pop, Patti Smith en de Red Hot Chili Peppers.
SONG TOT SONG is een film om te ondergaan, het denken mag uit. Meevoelen en luisteren naar de harteklop van regisseur Malick, vol verlangens, onmacht, verraad, verdriet en liefde…, en Liefde ook. Het volle leven van man & vrouw gevat in een volkomen onbegrijpelijk filmgedicht. SONG TO SONG is merkwaardig mooi.
VALÉRIAN AND THE CITY OF A THOUSAND PLANETS
en RETOUR EN BOURGOGNE
Nu is er eindelijk een film van gemaakt nadat de makers van Star Wars, Star Trek, Dune, Avatar, etc. zich al zeer hebben laten inspireren door deze science-fiction-strips (zo is uit onderzoek gebleken). Dus liefhebbers van dit soort scifi-films? Heengaan!
Ga niet voor het wat magere verhaaltje, daar had Luc mijns inziens best nog wat aan kunnen verbeteren. Maar ga vooral voor de oogverblindende beelden (naar verluidt was er een budget van 200 miljoen). Ziedaar een fantastische parade van ruimtewezens gelijk al bij de intro van de film. Laaf je aan een verbluffende achtervolging in en door verschillende dimensies, geniet van de paradijselijke Parelwezens, en verbaas je over al die merkwaardige buitenaardse creaturen in en om de City of a Thousand Planets. En onze helden winnen uiteraard, met een vleugje humor en romantiek en in 3D ook nog! Laat je verwonderen…
De film voelt een beetje aan als twee uurtjes op vakantie naar ‘douce France’. Voeg daarbij vele inkijkjes in het proeven van druiven en het maken van wijn, van het moment van de (feestelijke) pluk tot het juiste moment van bottelen t.b.v. de perfecte smaak, etcétera.
Een zeer aangenaam verpozen dit landelijke familiedrama. Hier en daar misschien wat al te sentimenteel maar wat geeft het? Retour en Bourgogne is bekwaam gemaakt door Cédric Klapisch en zijn geloofwaardige acteurs. Smokkel een flesje wijn mee de bioscoop in? Santé!
Een echte emotionele jungle is de Deense film Kollektivet van regisseur Thomas Vinterberg. Vast welbekend van Festen en Jagten, succesvolle films die ook vol morele dilemma’s zaten. Dit keer gaat het over een terugblik in de 70-er jaren. Vinterberg zelf woonde tot zijn 19e in een commune. Zo zal hij de nodige warme inspiratie hebben gekregen, want hij schreef mee aan het rijke scenario.
Het gelukkige echtpaar Erik en Anne erft een enorm landhuis. Ze gaan daar met meer mensen wonen, eigenlijk tegen de zin in van de man maar de vrouw heeft ‘wel zin in wat reuring’ in hun harmonische leven. En zo ontstaat er een saamhorige en vriendelijke commune na een hilarische serie toelatingsgesprekken. Iedereen heeft zijn/haar eigen kamer, maar alles moet wel collectief besproken en geregeld worden met allerlei toestanden tot gevolg. Mooi ook is hoe steeds middels langdurige close-ups het serene gezicht van de 14-jarige dochter Freja in beeld komt. Zo moet je wel via haar ogen naar het menselijk spektakeltje om haar heen kijken. Want dat wordt het als Erik openlijk verliefd wordt op een 3e-jaars studente van zijn school (dat kon in die tijd allemaal). Echtgenote Anne vindt ook dat dat moet kunnen, en zelfs dat zij in de commune komt wonen.
Acteur Ulrich Thomsen (bekend van zijn fameuze familietoespraak in Festen, waarin hij zijn vader beschuldigt van incest) speelt mooi onderkoeld docent Erik, die het ook allemaal maar overkomt. De show wordt gestolen door Trine Dyrholm als TV-presentatrice Anne. Zij gaat door zoveel emoties heen dat het af en toe bijna ondraaglijk is om naar te kijken, maar dat blijf je natuurlijk wel doen.
In rustig tempo geregisseerd door Vinterberg ontving Dyrholm niet voor niets een Zilveren Beer op Filmfestival Berlijn voor deze sublieme acteerprestatie. Wat eerst speelse ontwikkelingen lijken te zijn blijkt al snel uit de hand te lopen. En ook dochter Freja (Martha Sofie Wallstrøm Hansen) krijgt ondertussen de smaak te pakken van het man-vrouwspel. We weten waar dat qua lief en leed allemaal toe kan leiden in het leven.
Kollektivet is een prachtige beladen en warmbloedige film. Voor de wat jongeren een fraaie blik in het nogal wilde 70-jaren verleden, voor de wat ouderen wellicht een feestje der herkenning van bevochten vrijheden ooit, met alle plussen en minnen van dien.
Voor de liefhebber van Mowgli en zijn avonturen is er nu de 3D-Disney-film n.a.v. het beroemde boek van Rudyard Kipling: ‘The Jungle Book’. Vergeet de eerdere tekenfilmversie. Hier wordt het begrip animatie werkelijk naar een hoger plan gebracht met vrijwel levensechte dieren in het ook al grotendeels digitale oerwoud. Technologisch is het allemaal zo volmaakt gemaakt dat je helemaal gelooft dat Mowgli (wel gespeeld door een echt Indiaas jongetje overigens) wordt geholpen dan wel belaagd door echte wilde beesten. Een prachtig muzikaal verhaal natuurlijk ook met allerlei moraal over wat hoort of niet, dit volgens verschillende behoorlijk realistische dierenperspectieven. Baloe de beer leeft er zingend en vretend lekker op los, Bagheera de stille zwarte panter speelt een beschermende stiefvader, de wolven (waarbij het jongetje opgroeit) vereren hun gezamenlijke roedelcultuur, slang Kaa hypnotiseert onnavolgbaar en Shere Khan de arrogante tijger belichaamt wel heel spannend dicht op je 3D-huid het dreigende kwaad.
Je gaat helemaal mee in dit volwassen sprookje mede ook door heerlijke voice-over-stemmen van o.a. Bill Murray en Scarlett Johansson, die er een knipoog aan meegeven. Er zijn schitterende verbeeldingen van olifanten en allerlei apen ook, met oerang oetan King Louie in een fraaie bijrol.
Een beetje lering en heerlijk 3D-topvermaak dus voor wie eens zelf vanuit de leunstoel diep het bos in wil en de jungle beleven. Het hele verhaal wordt mooi serieus en toch licht in balans gehouden door regisseur John Favreau met uiteraard eind goed al goed. N.B. de film is voor 12 jaar en ouder.
THE REVENANT, een ultieme filmbeleving.
Soms heb ik het nodig om tussen al het dagelijkse liefdevolle dienstverlenende werk door weer eens een ‘stoere mannelijke ervaring’ te hebben. Zoals je vroeger in je favoriete jongensboek kon duiken. Nóg een keer lezen over Old Shatterhand en Winnetou en zijn Zilverbuks, als De Scheepsjongens van de Bontekoe de wereldzeeën bevaren, en piloot Biggles was je beste vriend, zoiets. Spannende avonturen beleven in werelden waar je zelf ‘helaas’ nooit in zult terechtkomen. Dan maar naar de bioscoop!
Zo zag ik al de nieuwste STAR WARS. Prachtige 3D-effecten in de verre science fiction-toekomst: spacecowboys in action, kermis voor je ogen, het is allemaal nauwelijks te bevatten wat je aan futuristische avonturen voorgeschoteld krijgt. Heerlijk.
Onlangs kwam de nieuwe film van Quentin Tarantino in beeld. Sappige titel: THE HATEFUL EIGHT. Tragikomische toestanden zijn onze Quentin wel toevertrouwd. Alles over the top en ‘B-film-achtig’, dit keer in de vorm van een klassieke western. Vanwege een sneeuwstorm zitten ergens in het Wilde Westen acht ongure types (waarvan slechts 1 vrouw) elkaar te beloeren. Samen schuilen ze in een soort postkoets-herberg. En het is niet pluis, dat is onmiddellijk duidelijk. Iedereen heeft gemene geheimen bij zich, heeft alle redenen om de anderen te haten. En iedereen is natuurlijk onfrisse zaken van plan, alleen welke, wat en wanneer?
Tarantino weet dit weer onnavolgbaar zo te rekken (vooral ook in eigenlijk te lange dialogen) dat je geregeld in de lach schiet terwijl er ‘hele erge jongensdingen’ gebeuren met kogels, messen, gif, enz. Tragikomedie. Totdat alles uiteraard in een slow-motion bloedbad eindigt. En toen waren er nog nul… Nobody wins, only dead losers left. Ook een heerlijke (fijn voor heren?) film dus.
Ultiem qua filmbeleving is THE REVENANT. Letterlijk ‘de terugkerende’. Deze film gaat dit jaar hoogstwaarschijnlijk vele Oscars winnen! Zelden zo indringend een film meegemaakt, met huiveringwekkend échte beelden alsof je er werkelijk midden in zit, en dat zelfs zonder 3D... Hoogste filmkunst van regisseur Alejandro González Iñárritu (vorig jaar ook Oscar-winnaar met zijn fascinerende BIRDMAN) met als held Leonardo DiCaprio en als diens overtuigende tegenspeler ‘de half-gescalpeerde gemenerik’ Tom Hardy.
Het verhaal (‘based on a true story’) is eenvoudig. Pelsjagers raken (weer in het Wilde Westen, nu op de grens van USA/Canada) slaags met indianen. Op de vlucht wordt Hugh Glass (DiCaprio) dodelijk verwond door een beer en uiteindelijk achtergelaten. En dan is er zijn onwaarschijnlijk wilskrachtige wildernistrektocht, terug naar de ‘bewoonde wereld’, mede geïnspireerd door zijn tragische verleden waarin hij leefde temidden van indianen. Als achterliggende historie (het is 1823) speelt mee dat Fransen en Engelsen vijanden zijn en dat de laatste resten van indiaans grondgebied volkomen uitgebuit worden. (Overigens dringt zich nu de gedachte op dat ze indianen heten omdat Columbus ooit dacht India ontdekt te hebben toch?) Regisseur Iñárritu lijkt ook een parabel te willen vertellen over hoe de oer-Amerikaan ‘alleen maar bezig was met geld verdienen en het recht van de sterkste’. Maar dat zijn moraliteiten. En ik ga niet teveel van het verhaal verklappen…
Blijft de onvoorstelbare verbeeldingskracht van deze film. Hoofdrol: de natuur. Hoe overleef je daar tussen alle gevaren van winter en wilde beesten? Tegelijkertijd is er ook de eindeloze natuurlijke schoonheid in fraaie vergezichten, glinsterende beekjes en opspattend vuur. Cameraman Emmanuel Lubezki (ook al eerder Oscar-winnaar) kiest vaak voor close-up en zit alles zo dicht op de huid dat het allemaal extra heftig voelbaar wordt. Soms beslaat zelfs de cameralens, met opzet! Je zit midden in een aanval van wraakzuchtige indianen op het pelsjagerskamp, de pijlen en kogels vliegen je om de oren. Je krijgt de volle laag van een woeste berin, die haar jongen wil beschermen. Zelden zijn in film special effects zo onzichtbaar gemaakt, als kijker beleef je het dolle beest binnen een halve meter afstand vol mee. Plus daarnaast de ontberingen van Hugh Glass op zijn weg terug, zoekend naar verlossing. Dus waar in bijv. STAR WARS je toch meer kermiseffecten beleeft, kunnen in THE REVENANT je gevoelens vol meedoen. En dat blijft lang nazoemen! Blockbuster en art-housefilm ineen, een ronduit schitterend cinematografisch kunstwerk. Mannen (en vrouwen), gaat dat zien en meebeleven!
Menselijke films: 45 YEARS, YOUTH, RAMS, HUMAN!
De afgelopen weken zag ik een paar films die zijn blijven hangen. In mijn herinnering valt vooral de gevoelswaarde van de films op. Menselijk gedoe, lief en leed, dood en leven, een en al diep drama. En dat blijkt best lekker vanuit de luie leunstoel. Kortom: aanraders voor komende lege uurtjes tijdens de kerstvakantie?
In 45 YEARS bereidt een ouder echtpaar zich voor op het komende 45-jarig huwelijksfeest. In rustig tempo wordt er met de hond gewandeld en thee gezet, gaan we wel of niet Happy Together van The Turtles draaien, enz. Regisseur Andrew Haigh weet prachtig ruimte te geven aan allerlei verbeelding in de hoofden van de kijkers. Alles lijkt helemaal koek en ei. Dan komt er een brief voor de man binnen, waarin staat dat er een vrouwenlichaam is gevonden onder een gletsjer. Mogelijk de vrouw waarmee hij (meer dan 45 jaar geleden) op bergwandeltocht was? Dan begint het te roeren in het huwelijkse potje. Alles wat zeker leek krijgt een vraagteken. En je kijkt vooral mee in hoofd en hart van de fabuleuze Charlotte Rampling (prijs beste Europese actrice 2015 voor deze rol). Partner Tom Courtenay speelt mooi de bejaarde sul die opleeft en in de war raakt. Vele scènes zijn al improviserend opgenomen, overigens wel met vaste tekst. Daardoor komt alles heel dichtbij, indrukwekkend. Na afloop jeukt en mijmert het nog lang na onder de huid. Schitterend!
In de film YOUTH (van Paolo Sorrentino, en de opvolger van Oscar-winnaar La Grande Bellezza) zien we een bejaarde dirigent (Michael Caine, prijs beste Europese acteur 2015 voor deze rol) die uitgeblust zijn leven slijt in een hotel in de Zwitserse bergen. Alle gasten hangen behoorlijk lamgeslagen aan de bar, in de tuin of rond het zwembad. Een filmregisseur (Harvey Keitel) is dagelijks aan het brainstormen, een vette Maradona-kopie houdt een tennisballetje hoog, een kind studeert viool. Verveelde routines in een bergresort, de tijd lijkt stil te staan, ook al maakt Miss Universe een wulpse entree in de sauna. Maar natuurlijk blijft het hier niet bij. De dirigent wordt gevraagd op te treden voor Her Majesty The Queen, de dochter van de dirigent krijgt een relatiecrisis en de filmregisseur blijkt vergane glorie. Geleidelijk nemen de spanningen toe en gaat het dramatisch en bijkans operatesk uit de hand lopen, in een mix van allerlei filmstijlen ook. Knap hoe regisseur Sorrentino alles toch binnenboord weet te houden en te integreren. De soundtrack doet prachtig mee, tot een grootse finale aan toe. Wat een filmbelevenis! In de bioscoop blijft iedereen nog lang zitten, en terecht. Sorrentino werd ook voor deze film weer tot beste Europese regisseur gekroond.
RAMS van de IJslandse regisseur Grímur Hákonarson is wat van een andere orde. Festivalhitje over de hele wereld met het familiedrama over twee broers die in een IJslandse vallei al 40 jaar niet meer met elkaar praten, maar wél vlak naast elkaar wonen. Ondertussen zijn beide vrijgezellen (Gummi en Kiddi) vooral met hun passie bezig: schapen en rammen fokken en voederen, en ze eindeloos liefkozen ook. Droogkomisch wordt er een drama geserveerd met een mooie rol voor de onverstoorbare beesten, het dorpse leven met andere buren en de winterse IJslandse natuur. Dit kan uiteraard niet zo blijven duren, dus komt er een soort mond-en-klauwzeer uit de lucht vallen. En de wankele balans begint te bewegen en natuurlijk gaat alles onderuit. Blijft de fraaie tragikomische toon, die je af en toe plots doet lachen om alle ellende. De beide zwaar bebaarde broers (soort ‘Johnny Kraaykamps’ van IJsland) geven prachtig en gevoelig inhoud aan hun knoestige spel. Heerlijke film.
Tot slot een gratis thuistip van 3 keer 90 minuten, te bekijken via YouTube. HUMAN van de Franse fotograaf en regisseur Yann Arthus Bertrand. Een epos over de mensheid, afgewisseld met schitterende natuurbeelden vanuit vogelvlucht. Over de hele wereld zijn zo’n 2000 mensen van alle kleuren en smaken in close-up voor een zwart achterdoek geïnterviewd. Allen beantwoorden vragen over allerlei menselijke aspecten: man/vrouw zijn, werk, armoede, kinderen, dood, religie, liefde, etc. De collage wordt fraai verstild en ontroerend opgediend, waardoor het ‘universeel werkt’. Wij zijn en blijven allen mensen. En we mogen er allemaal zijn ook. Idee: kijk er eens ‘spiegelogisch’ naar? Welke snaren worden er bij jou beroerd? Hulde voor de makers!
Rob Heiligers